Internet is niet meer weg te denken!

Tieners moeten altijd een moeilijke weg bewandelen naar volwassenheid en elke generatie blijkt er in te slagen om nieuwe hindernissen te creëren. Voor de huidige generatie tieners is het niet anders. Ze hebben de nieuwe technologieën met open armen welkom geheten : in tegenstelling tot vroeger waar studenten in muffe bibliotheken uren zaten te snuffelen in bestofte boeken, surfen ze nu vlot op de snelweg van het internet. Waar je tien jaar geleden nog een telefooncel moest zoeken en geduldig je beurt afwachten om te kunnen telefoneren, durven ook jongeren nu niet meer van huis weg gaan zonder mobiele telefoon. GSM is een standaard attribuut geworden van kinderen tot tieners. Briefjes worden niet meer van hand tot hand gegeven, maar via SMS-berichtjes verstuurd.

Internet is zowel bij jongeren als bij volwassenen een van de normaalste zaken van de wereld geworden. Onderzoek eind november 2005 in Europa leerde ons dat Europeanen per week gemiddeld 10 uur en 15 minuten op het internet surfen.

Een internetbevraging in november 2005 van de KAJ-site http://www.jongerenplaneet.be bij 1.537 jongeren leerde dat GSM’en algemeen ingeburgerd is bij jongeren. In tegenstelling tot 2 jaar geleden had op dat moment ruim 94 procent van alle jongeren (tot 35 jaar) een mobieltje. Eén op de tien zit regelmatig te sms'en in de klas en in elke klas zit wel iemand (of 1 op 20) die dit voortdurend doet.

Sindsdien is het internetgebruik o.m. door sociale media zoals Facebook, Instragam, enz. alleen maar toegenomen.

Schaduwzijde

Internet is zowel bij jongeren als bij volwassenen een van de normaalste zaken van de wereld en niemand kan zich nog een samenleving voorstellen zonder deze technologie. Maar zoals altijd heeft al het goede dat internet, email en mobiele telefonie ons gebracht heeft, ook een schaduwzijde. Diezelfde technologie die ons zoveel weldaden heeft gebracht, kan ook misbruikt worden om te bespotten, te pesten en te slachtofferen. Pestkoppen hebben een nieuwe weg van aanval gevonden via het pesten en ridiculariseren op het internet.

Hoewel de meeste tieners de nieuwe technologieën op een positieve manier gebruiken voor studie of sociale contacten, stijgt het aantal jongeren enorm dat emotioneel gekwetst wordt door leeftijdsgenoten. Het gaat dan vaak al om zeer jonge kinderen die via cyberpesten gekwetst worden. Kinderen vanaf 9 jaar vinden zien zichzelf bedreigd door blogs, websites, sms-tekstberichtjes, enz. Vele kinderen die online gepest worden gaan op hun beurt zelf tot pesten over.

 Verontrustende signalen over kinderen die elkaar via digitale weg sociaal geweld aandoen door het versturen van pestboodschappen via mail of sms, door het publiceren van vervormde foto’s op het internet, door oproepen om bepaalde kinderen te negeren of geweld op hen toe te passen, enz. schrikken de laatste tijd meer en meer ouders en leerkrachten op. Het grootste probleem is dat de meesten zelf amper bekend zijn met de manieren waarop kinderen elkaar momenteel pesten. Meestal zijn ouders en ook leerkrachten veel minder vertrouwd met de nieuwe technologieën dan de kinderen zelf. Hoe goed ze ook hun best doen om hun kinderen te beschermen tegen negatieve invloeden, vaak moeten ze toch het onderspit delven wat cyberkennis betreft. Zelfs programma’s om bepaalde websites te blokkeren of filterende software halen weinig uit omdat kinderen snel door hebben hoe het werkt en aan elkaar leren hoe je zulke dingen kunt omzeilen.

Wat is het?

Cyberpesten is wanneer iemand technologie gebruikt om gemene, bedreigende of gênante berichten naar of over een andere persoon te sturen. Het kan een tekstbericht, een e-mailbericht, een sms of een bericht online zijn. Cyberpesten kan anoniem zijn, wat het soms nog erger kan maken. Het heeft ook een breder publiek en kan zich snel verspreiden. Ten slotte hebben slachtoffers van cyberpesten vaak het gevoel dat ze niet kunnen ontsnappen aan het pesten. Als iemand je pest op school is het voorbij als je naar huis gaat. Maar cyberpesten kan je thuis volgen en de hele nacht doorgaan.

Stel je voor dat een klasgenoot een foto van zichzelf online plaatst. Iemand anders maakt er een gemene, spottende opmerking over. Al snel is die foto gedeeld, gevonden, opnieuw gepost, enz.. Duizenden mensen hebben het gezien, zelfs mensen die het doelwit niet kennen. Daarom kan cyberpesten extra pijnlijk zijn: het is openbaar, het verspreidt zich snel en het is 24/7 beschikbaar.

Cyberpesten is een vorm van pesten waarbij pesters herhaaldelijk gebruik maken van elektronische media zoals internet of mobiele telefonie om iemand kwetsend materiaal toe te zenden of door kwetsende dingen over iemand te verspreiden met de bedoeling op die manier macht over de persoon uit te oefenen. Cyberpesten vindt plaats wanneer een kind of jongere een ander kind of jongere kwelt, bedreigt, lastig valt, vernedert of in verlegenheid brengt door gebruik te maken van digitale technieken. Men spreekt over cyberpesten wanneer er aan beide kanten sprake is van jongeren. Zo gauw als er volwassenen betrokken worden, spreekt men eerder over stalken of lastig vallen.

In het Engelse taalgebied spreekt men over cyberbullying en onderscheidt men het van cyberharassment of cyberstalking. Wanneer volwassenen trachten om kinderen of pubers te misleiden in chatruimtes of trachten ze via internet te manipuleren of te dwingen tot seksuele exploitatie is dit een ernstige vorm van misbruik, maar noemt men het in principe geen cyberpesten. Dat neemt niet weg dat soms seksuele misbruikers betrokken geraken in cyberpesten : dat gebeurt wanneer bijvoorbeeld een minderjarige naaktfoto’s van een andere minderjarige post of zoals nogal eens gebeurt dat een minderjarige zonder medeweten van de ander al diens persoonlijke gegevens op het internet publiceert met de vermelding dat hij of zij een seksavontuur wil en zo de weg openzet naar volwassen misbruikers.

Voorbeelden

"De politie in Gouda heeft vier jongens van vijftien en zestien jaar uit de Zuid-Hollandse stad opgepakt, omdat zij een 14-jarig meisje gefilmd hebben terwijl zij in bad seksuele handelingen verrichtte. Een van de jongens heeft de film via internet verspreid. Dat liet de politie dinsdag weten. Het incident vond plaats op een feestje in de woning van een van de jongens. De jongeren waren onder invloed van alcohol en moedigden het meisje aan zichzelf in bad te bevredigen. Het meisje hoorde pas later over de verspreiding van het filmpje en deed met haar ouders aangifte. De politie heeft de computers van de jongens in beslag genomen. De jongens worden er niet alleen van verdacht dat ze kinderporno hebben vervaardigd, maar ook dat ze die in bezit hadden en hebben verspreid. " (Bron : www.ad.nl 09 mei 2006)

Qing Li een onderzoeker uit Australië beschrijft het voorbeeld van een meisje van 9 jaar in Australië dat zeer pornografisch getinte emails ontving. Haar ouders waren overtuigd dat er een volwassen perverte man achterzat en dienden klacht in bij de politie. Toen de politie een onderzoek instelde bleken de pornografische mails te komen van een klasgenootje.

Een 15-jarig meisje uit Groot-Brittannië heeft zelfmoord gepleegd na blijvende pesterijen die ze moest ondergaan op Facebook.
Het meisje, Holly Grogan, liep school in in het Saint-Edwards-internaat van Cheltenham. In haar klas zou ze een relatie hebben gehad met de broer van één van de klasgenoten. Drie meisjes van haar klas zagen de relatie echter niet zitten en pakten haar daarover keihard aan. De avond voor haar dood had ze een uitnodiging op zak om naar een feestje te gaan. Echter werd haar via Facebook bewust gemaakt dat ze opnieuw niet welkom zou zijn. Het meisje pleegde zelfmoord op 16 september 2009. Echter werd nu pas het nieuws wereldwijd bekend gemaakt.

Sommige jongeren worden ook gestalkt door volwassenen die zich voordeden als leeftijdsgenoten. Wanneer ze eenmaal vertrouwen van de jongeren gewekt hebben en van hen zeer persoonlijke tot intieme gegevens hebben verkregen, misbruiken ze die gegevens om jongeren nog meer onder druk te zetten en tot nog meer ongewenste gedragingen aan te zetten.

Ouders/leerkrachten weten niet wat doen

Heel wat onderzoekers geven aan dat de voorbeelden die in de media komen en/of educatieve literatuur halen, maar een topje van de ijsberg zijn. Als een kind thuiskomt met een blauw oog, een gescheurde broek of een buil, dan zie je als ouders meteen dat er iets aan de hand is. Bij cyberpesten is dit veel minder zichtbaar. Kinderen kunnen vaak goed verborgen houden dat ze online gepest worden. Het is voor ouders en leerkrachten veel moeilijker om signalen van het digitaal gepest worden op te vangen. Maar dat neemt niet weg dat de impact van het psychisch pestgedrag even groot of nog groter kan zijn. Uit de VS komen talrijke voorbeelden van jongeren die zelfmoord pleegden en waar achteraf bleek uit een analyse van hun computer dat er een vorm van digitaal pesten mee gepaard ging. Pesten via internet is al sinds enige tijd de normaalste zaak van de wereld voor scholieren. Jongens maakten in Nederland een site met daarop een foto van een 15 jarige medescholiere met al haar persoonlijke gegevens en vermelden dat ze een call girl was.

Het meisje kreeg de meest verschrikkelijke voorstellen van mannen. De enige manier om het te stoppen was van telefoonnummer te veranderen. En het duurde ruim tijd vooraleer de site die anoniem was aangemaakt op een of andere duistere Amerikaanse gratis webserver van het net kon worden gehaald. De link naar pornosites maakt het probleem erger en met zware gevolgen. Wat doet het met je gevoel voor eigenwaarde , als onbekende mannen je opbellen in de veronderstelling dat je een prostituee bent? Het lijkt of mensen het makkelijker vinden om elkaar de meest vreselijke beledigingen naar het hoofd te slingeren wanneer ze online zijn, dan wanneer ze effectief met elkaar praten.

“Ik durf meer met MSN, je bent niet bij hem, hij kan je niet in elkaar slaan”, vertelt een 11-jarige aan Planet Internet. (www.ad.nl)
Het toont aan hoe de informatietechnologie heeft bijgedragen tot een verruiming van het sociale leven van jongeren. Waar pesten zich vroeger beperkte tot het schoolterrein, achtervolgt de pester zijn slachtoffer tot in de slaapkamer aan de computer. Internethulpmiddelen zoals e-mail en weblog maken het pestgedrag minder zichtbaar voor volwassenen, maar voor kinderen meer publiek vernederend omdat iedereen het kan lezen. Het is erger dan mondelinge roddel omdat dit van persoon tot persoon wordt verspreid en beperkt blijft tot de enkelen die het horen. Roddel die via websites of in chatrooms wordt verspreid bereikt een veel groter publiek en blijft ook actief totdat het terug verwijderd wordt. Vaak is het verweer ook moeilijker, zeker als men niet weet wie de kwetsende dingen op het net verspreid heeft en hoe snel het met enkele klikjes bereikbaar is.

Jongeren beschermen tegen andere jongeren

Op alle mogelijke manieren proberen we kinderen op het internet te beschermen tegen volwassenen met oneerbare bedoelingen maar we vergeten vaak dat we kinderen ook soms moeten beschermen tegen andere kinderen. Voor veel kinderen is online pesten een deel van het alledaagse leven geworden. Scholen moeien zich vaak niet met de problematiek omdat ze oordelen dat dit tot het privé leven behoort. Ouders denken dat hun kinderen oud en verstandig genoeg zijn om te weten wat ze op computers doen en heel vaak hebben ze er zelf te weinig kennis van om gepast te kunnen ingrijpen. Kinderen worden niet graag bespied op de dingen die ze in hun vrije tijd doen maar daardoor zien de ouders dikwijls niet de processen die zich allemaal online afspelen.

De nieuwe wapens in het tienerarsenaal van sociale wreedheden zijn digitaal georiënteerd , meldden Amerikaanse psychologen die het pestgedrag van jongeren onderzoeken.. Zo stelen van elkaar nicknames (dit is een pseudoniem dat men gebruikt in chatruimtes of e-mail of niet de echte naam bekend te moeten maken) om op die manier onder diens naam haatboodschappen naar anderen te sturen. Of ook heel gebruikelijk is het doorsturen van informatie die eigenlijk alleen voor betrokkene bestemd was of men post vernederende informatie in weblogs op het net. 'Iedereen haat je' kreeg een 14 jarig meisje te lezen op een forum dat door de leerkracht wiskunde was aangemaakt om leerlingen in de klas de kans te geven om vragen over het vak uit te wisselen. De boodschap was onder een schuilnaam gepost, maar iedereen, inclusief de leraar wiskunde kon het lezen. Toen die daar in de klas zelf over begon, was er niemand die toegaf dat hij of zij het gepost had. Maar ’s anderendaags kreeg het meisje een hoop haatmails, opnieuw anoniem met de boodschap dat ze was gaan klikken bij de leraar en dat ze nog meer digitaal geplaagd zou worden. In de dagen die daarop volgden, verschenen her en der in chatforums ,waar de klasgenoten vaak vertoefden, haatboodschappen aan haar gericht. Het meisje had heel veel last van acné en de laster werd steeds meer grof : ze werd aangesproken als pukkelkop en werd online verweten dat ze vies was. Na heel wat tijd kon men de daders achterhalen : het bleken een aantal meisjesklasgenoten die jaloers waren op de goede wiskunderesultaten van hun medeleerlinge. Toen het uitkwam wat ze gedaan hadden, vergoelijkten ze hun gedrag met te stellen dat het alleen maar als grap bedoeld was.

Onafhankelijke informatieve site tegen cyberpesten

Op deze website bundelen we gegevens omtrent cyberpesten, geven we aan hoe jongeren elkaar cyberpesten, hoe je jezelf of je kind ertegen kan beschermen en wat school, organisatie of plaats waar jongeren verblijven ertegen kan doen.

Verder vermelden we ook enkele computerprogramma's die nuttig kunnen zijn om als ouders, leerkrachten of opvoeders-begeleiders kinderen te monitoren. Het is aan de ouders of opvoeders/begeleiders zelf om uit te maken in welke mate ze deze programma's nuttig vinden, niet om hun kinderen te bespioneren maar om ze te beschermen tegen internetgevaren in het algemeen en cyberpesten in het bijzonder en hoe deze programma's hen daarbij van nut kunnen zijn.

Tenslotte vindt u op de website ook kant en klare lespakketten, spelen en oefeningen die leerkrachten, vormingswerkers, hulpverleners kunnen gebruiken om met jongeren te werken rond de thematiek. Dit materiaal werd als afstudeerproject 2006-2007 uitgewerkt door vier enthousiaste laatstejaarstudenten bachelor orthopedagogie van de Katholieke Hogeschool Limburg : Karen de Neve , Linda Pollaris , Evy Appermans  en Fabian Muller onder leiding van mezelf en collega Davy Nijs. U vindt meer info en het materiaal  van de studenten onder de rubriek ‘eigen ontwikkeld materiaal’  De studenten verdienden met hun projectwerk terecht een onderscheiding.

Deze website is een privé-initiatief dat niet gesubsidieerd wordt.Voor info over mijn vorige publicaties klik hier. 

We excuseren ons voor de onvolledigheid of voor eventuele (taal)fouten. Soms werden stukken tekst van internet overgenomen zonder dat ze herschreven of bewerkt werden.  Voor zover bekend werden de bronnen aangegeven. Wanneer oorspronkelijke eigenaars van overgenomen teksten niet akkoord gaan dat hun teksten op deze site aangeboden worden, mogen ze graag een mail sturen naar gerardgielen@telenet.be zodat de info ogenblikkelijk verwijderd wordt. Inhouden en foto's van deze website mogen absoluut niet gebruikt worden voor commerciële doeleinden. Er rusten immers vaak copyrights van andere auteurs op teksten op deze website. Ik wens te benadrukken dat dit een niet commercieel en niet gesubsidieerd initiatief betreft met enkel educatieve doeleinden. De website heeft geen inkomsten en is reclamevrij.

Lezingen/voordrachten

U kan mij persoonlijk wegens tijdsgebrek niet (meer) contacteren voor lezingen of voordrachten.

U kunt voor het boeken van een spreker/vormingswerker rond cyberpesten en veilig internet wel altijd terecht op de website http://www.veiligonline.be/   Indien de vormingsavond gebeurt in samenwerking met de lokale gezinsbond kan het zelfs zeer voordelig geboekt worden voor scholen, ouderverenigingen of organisaties.

U kunt voor het boeken van een spreker/vormingswerker rond cyberpesten en mediawijsheid ook terecht bij mijn collega Tom Vandries. Hij is pedagoog, lector en een ervaren spreker. Hij heeft ervaring in het spreken voor ouders, leerkrachten en scholen. U kan vrijblijvend contact met hem opnemen via tom.vandries@telenet.be

Gerard Gielen

relatietherapie@telenet.be

Info en contact ivm deze website www.seksuologiepraktijk.be