Pesten en gepest worden: de rol van groepsprocessen en persoonlijke karakteristieken. S Wiltink

In deze scriptie wordt onderzocht welke rol groepsprocessen ('social contagion', 'weakening of inhibitions against aggression', 'diffusion of responsibility' en het vormen van vriendengroepen) en persoonlijke karakteristieken (Eysenck's persoonlijkheidsdimensies, zelfvertrouwen en geslacht) spelen bij het ontstaan en instandhouden van pestgedrag op school bij kinderen in de leeftijd van vijf tot en met dertien jaar. In de besproken onderzoeken wordt bewijs gevonden voor het 'social contagion effect' (Pepler et al., 1999). Voor de groepsprocessen 'weakening of inhibitions against aggression' en 'diffusion of responsibility' wordt in deze studie geen concreet bewijs gevonden. Verder komt in de besproken onderzoeken naar voren dat kinderen die gelijke of complementaire deelnemersrollen vervullen vaak vriendengroepen met elkaar vormen (Salmivalli et al., 1997). Dit kan ertoe leiden dat pestgedrag versterkt wordt. Persoonlijke karakteristieken blijken ook een rol te spelen in het pestgedrag van kinderen. Uit de besproken onderzoeken blijkt dat pesters hoger scoren op 'Psychoticism' dan kinderen die andere deelnemersrollen vervullen. Slachtoffers blijken lager te scoren op 'Extraversion' dan kinderen die andere deelnemersrollen vervullen (Slee en Rigby, 1993; Mynard en Joseph, 1997; Sutton en Keogh, 2000). Zowel pesters als slachtoffers scoren lager dan andere kinderen op 'Agreeableness' (Tani et al., 2003). Uit bijna alle studies blijkt dat slachtofferschap samenhangt met een laag zelfvertrouwen (Boulton en Smith, 1994; Slee en Rigby, 1993; Andreou, 2000; O'Moore en Kirkham, 2001). Over het zelfvertrouwen van pesters geven de onderzoeken een gemengd beeld. Ook over de sekseverschillen in pestgedrag kan op basis van de besproken onderzoeken geen eenduidige conclusie worden getrokken. Er wordt geconcludeerd dat groepsprocessen bijdragen aan de instandhouding van pestgedrag van kinderen op school. De rol die een kind aanneemt tijdens pestincidenten hangt samen met persoonlijkheid en zelfvertrouwen.